وقتی به آمار جستجوهای گوگل در ایران از  سال ۲۰۰۴ تاکنون نگاهی می‌اندازی، واژۀ «دانلود» در صدر جدول ایستاده و در تمام این لیست می‌درخشد.یعنی از ۱۱ سال پیش تاکنون این واژه جزء پراستفاده‌ترین‌ها بوده است.

این جستجو درزمینۀ موسیقی، فیلم و کتاب گستره‌ای طولانی دارد. درواقع هرآن چه که امکان دانلود داشته باشد، شامل این دسته می‌شود.

۷ سال پیش خودم آن‌چنان گرفتار دانلود بودم که اگر به آهنگی علاقه داشتم، کل آلبوم‌های آن هنرمند (دیسکو گرافی) را دانلود می‌کردم و به خاطر وسواس زیادی که در مورد مرتب بودن پوشه‌ها و محتویات آن داشتم، تمامی دانلودها را مرتب کرده و به هارد دیگری انتقال می‌دادم. ولی ازآنجایی که پس از دانلود علاقۀ چندانی به محتوای دانلود شده نداشتم، حجم پوشۀ دانلود بزرگ و بزرگ‌تر ولی انتقال آن به هارد دیگر کم و کمتر می‌شد.

بعداً متوجه شدم که فقط دانلود کردن برایم جالب بوده است. آن‌قدر هم دانلود داشتم که فرصت و انگیزه‌ای برای انتخاب (شنیدن، دیدن و خواندن) آنها پیدا نمی‌کردم. به گمانم در این چندساله بیش از ۵ ترابایت دانلود کرده‌ام که اگر با حجم آپلودها جمع کنم، بیش از ۱۰ ترابایت می‌شود!

اما دور از فضای کامپیوتر، واژه‌های دانلود و آپلود معنای عمیق‌تری هم دارند.

مفهوم دانلود و آپلود

در معنی لغت، دانلود هنگامی انجام می‌شود که قسمتی از چیزی را برای خود برمی‌داری. در مقابل، آپلود زمانی است که قسمتی به چیزی اضافه می‌کنی. این دو کلمه مفهوم گسترده‌ای در بردارند. یعنی علاوه بر دانلود و آپلود موسیقی، فیلم و فایل، رفتار و تعامل‌های روزمره را هم شامل می‌شوند. زمان‌هایی که به هویت یا ماهیت تعاملات اضافه می‌کنیم در حقیقت آپلود می‌کنیم و در مقابل هنگامی‌که فقط نفع شخصی و مقطعی خود را در نظر می‌گیریم، دانلود!

این رفتار ارتباط مستقیمی به تعامل رابطه‌هایمان نیز دارد. برای نمونه پرسش‌های زیر را بخوانید و به یکی از روابط خاص خودتان توجه کنید:

• چه مقدار از دیگران انتظار دارم یا می‌خواهم کاری برایم انجام دهند؟ یا در مقابل کاری که برایشان انجام داده‌ام، انتظار پاداش دارم؟
• چقدر حاضرم کاری را بدون در نظر گرفتن پاسخ یا نتیجۀ آن برای کسی انجام دهم؟
• چه مقدار حاضر به مشارکت هستم؟
• چه مقدار به اضافه کردن به چیزی (کار گروهی، دانش جمعی یا گرداندن مهمانی و…) اهمیت می‌دهم؟
• تولید کردن برایم مهم‌تر است یا مصرف کردن؟

رفتار دانلودی در مقابل آپلودی

معمولاً ما چیزهایی را دانلود می‌کنیم که به آن علاقه داریم. اما اغلب مستقیم یا غیرمستقیم به تخریب آن کمک می‌کنیم. از موسیقی و فیلم و کتاب گرفته تا رابطه با پدر و مادر، امکانات شغلی یا استفاده از وسائل شخصی. تمامی اینها مدل‌هایی برای دانلود و آپلود هستند و درصورتی‌که مشارکتی (آپلود) از سمت ما وجود نداشته باشد و فقط استفاده‌کننده (دانلود کننده) باشیم، به‌پایان زودرس آنها کمک کرده‌ایم.

اما چطور می‌توان به چیزی که برایمان مهم است، توجه کنیم؟

دانلود رایگان

بدترینِ دانلود، نوع رایگان آن است. کلاً رایگان بودن بیش‌ازحد، آسیب‌رسان است. بی‌آنکه بدانیم و توجه کنیم دانلود می‌کنیم. بدون آنکه نیاز داشته باشیم یا برایمان مهم باشد.

زمانی که چیزی رایگان می‌شود، فراموش می‌کنیم که آیا برایمان اهمیت دارد یا فرصتی برای رشد فراهم می‌کند؟ اغلب مواقع بدون توجه به این پرسش‌ها بدون درنگ آن را دانلود می‌کنیم. چه در اینترنت، زمانی که در حال مطالعه هستیم و ناگهان چیزی رایگان، چشمک‌زنان توجه ما را می‌دزد و حواسمان را پرت می‌کند، چه هنگامی که برای منفعت شخصی، به رابطه‌های باارزشمان پشت می‌کنیم و فقط بر اساس آن لحظه و بی‌توجه به پیشینه و آیندۀ آن، رفتار می‌کنیم.

رایگان بودن چیزی و داشتن آن، لزوماً کمکی به دانلود کننده نمی‌کند. بلکه در اکثر مواقع باعث سردرگمی، اتلاف وقت و پوچی می‌شود. امروزه برای داشتن چند ثانیه از توجه من و شما، پول‌های کلانی در صنعت تبلیغات جابه‌جا می‌شود.

مقصود من از نوشتن این مقاله، روشن کردن نیمۀ تاریک دانلود است. هرچند که می‌توان از این دانلودها لذت برد، یاد گرفت و مهارت کسب کرد، اما لازم است که به جنبه‌های دیگر آن مانند تخریب مستقیم دوست داشته‌های (هنرمند، نویسنده، تولیدکننده یا رابطه‌های شخصی) خودمان آگاهانه توجه کنیم.

همچنین پیدا کردن دید واقعی نسبت به دانلود و آپلود ما در طول روز، به یافتن مدلی پایدار در زندگی کمک می‌کند. سرانگشتی می‌توان فهمید که برای رابطه با دوستمان چقدر وقت می‌گذاریم. چقدر حاضریم پای حرف‌هایش بنشینیم و درنهایت چقدر سلامت رابطه برایمان مهم است.

پیشنهادی برای ایجاد تعادل میان دانلود و آپلود

• بدانیم که در چه چیز مشارکت می‌کنیم. چه مقدار در آن رابطه دانلود وجود دارد و چه مقدار آپلود.
• سعی کنیم به‌جای انتخاب شدن، انتخاب کنیم. به‌جای اینکه محو تبلیغ‌های دانلود رایگان شویم، به نیاز خود توجه کنیم. پرسش «آیا با این دانلود، کیفیت زندگی من تغییر می‌کند؟» می‌تواند کمکی برای آگاهی‌مان از نیاز اصلی خود باشد. در مواقعی که پای منفعت شخصی به میان می‌آید، لحظه‌ای تصویر بزرگ‌تری از منفعت جمعی را تصویر کنیم و سپس برای آن تصمیم بگیریم.
• توجه کنیم به اینکه چطور می‌توان فعالیت مشارکتی داشت. می‌توانیم از خود یا طرف مقابلمان بپرسیم  که «چطور می‌توانم مشارکت کنم؟»

دیدگاه شما دربارۀ دانلود و آپلود چیست؟

پرسش‌های کمکی:

• میزان دانلود و آپلود من در روز چه مقدار است؟ چه مقدار برای خود برمی‌دارم و چه مقدار می‌افزایم؟
• در کل چه مقدار از رفتارم دانلود گونه است و چه مقدار آپلود گونه؟ تعادل این دو در زندگی من چگونه است؟

برای یافتن «عنصر وجودی» (هماهنگی میان استعداد و علاقه) خود، راهنمای کوتاه را رایگان دانلود کنید. البته اگر نیازتان است!

موسیقی پیش‌زمینه حین نوشتن: Lis Addison – The Song Of The Tree