تنها راه درک تغییر، غوطه‌ور شدن، حرکت و پیوستن به رقص آن است.

~آلن واتس

اصل ناپایداری

یکی از سه اصل آیین بودایی، آنیچا (Anicca) یا ناپایداری نام دارد. این اصل بیانگر این موضوع است که طبیعت هیچ چیز در دنیا ثابت نیست و دائم در حال تغییر است. این اصل به ما یاد می‌دهد آن چیزی که تمایل به تغییر ندارد، خارج از ارگانیسم طبیعی خود عمل می‌کند. افکار، باور یا رفتار ما ازجمله این دسته هستند. ضرب‌المثلی بسیار جالب در این مورد است که می‌گوید: «نمی‌توان در یک رودخانه دو بار شنا کرد». یعنی آبی که در رودخانه در جریان است پیوسته در حال تغییر و حرکت است و همان آب دفعۀ قبل نیست.

تصور کنید که این اصل در طبیعت نبود و مقطعی کار می‌کرد. آنگاه شاهد رشد و بلوغ فرزندتان نبودید، بذری که در حیاط کاشته‌اید هیچ‌وقت به ثمر نمی‌رسید، غم و غصه هیچ‌وقت پایان نمی‌گرفت و کلاً هیچ‌چیز در دنیا تغییر نمی‌کرد و ثابت بود.

ما هم در فرهنگ خود ضرب‌المثلی داریم که می‌گوید: «چون بگذرد پس غمی نیست». این نشان‌گر این است که غم و شادی هردو گذرا هستند.

اما اینکه ما اغلب توانایی گذر از مشکل، مسئله یا رفتاری نداریم، ریشه در وابستگی ما دارد. اینکه نمی‌توانیم ببخشیم یا فراموش کنیم نیز دلیلی بر این است.

حال فرصتی در اختیار ما است که بخصوص در ایران، این شرایط را روزمره تمرین و تکرار کنیم. به موارد زیر دقت کنید و سپس تغییر هرکدام را برای خود مرور کنید.

• تغییر کیفیت اینترنت*
• تغییر کیفیت و دمای هوا
• تغییر میزان ترافیک خیابان‌ها
• و مثال‌های دیگر

به‌طور مثال می‌توان زمانی که اینترنت در شرایط مطلوب است،‌ از آن لذت برد و یا زمانی که دچار اختلال است که اغلب چندین روز نیز طول می‌کشد تا برطرف شود، آگاه بود که هر دو شرایط گذرا و تغییر خواهند کرد.

*دقت کنید که من اصلاً سعی در توجیه اختلال در کیفیت اینترنت یا عادت کردن به مشکل ترافیک ندارم و به نظرم باید راهی یافت تا حداقل بعد از گذشت حدود ۲۰ سالی که اینترنت در کشور ما راه‌یافته و بیش از نیمی از جمعیت کاربر آن هستند، اختلال آن به حداقل برسد. اما تلاش من این است که از این فرصت استفاده کرد و مقولۀ «ناپایداری» را تمرین کرد.

پیشنهاد

• حواسمان باشد که هیچ چیز پایدار نیست و همه‌چیز گذرا. اگر امکان لذت آن را در لحظه نداشته باشیم، یا به خوبی آن عادت خواهیم کرد یا از بدی آن رنج خواهیم برد.
• دقت کنید که چه چیزهای در زندگی شما ثابت مانده است. (رفتار، کردار یا پندار)
• چطور می‌توان «ناپایداری» را برای خودتان یادآوری کنید.

شما از چه روشی برای تمرین ناپایداری استفاده می‌کنید؟