تائو ته چینگ ساده ولی پیچیده است. کوتاه است، اما به‌اندازۀ عمر  هستی وسعت دارد. نامفهوم است، ولی عمقی از معنا دارد. یک بازیگر اصلی دارد اما تمام هستی را توضیح می‌دهد.

چند روز پیش زمانی که به فکر پیشنهاد این کتاب افتادم، در بین دوستان صحبت از این کتاب شد و آن را با کتاب «چهار میثاق» مقایسه کردند. البته قصدشان مقایسه نبود و بیش‌تر برای آگاهی از فضای کتاب بود. از من نظر خواستند و بدون مقایسه برای تعریف هرکدام واژه‌ای به ذهنم رسید که بیانش کردم. از برداشت شخصی تائو ته چینگ، اصل زندگی را می‌شکافد درصورتی‌که چهار میثاق، روشی است برای زندگی کردن.

پیشینۀ نویسنده

لائوتزو (لائوزی) لقب نویسندۀ این کتاب است که در حدود ۲۵۰۰ سال پیش در چین باستان می‌زیست. هم‌دورۀ کنفسیوس بوده اما مدارک محکمی از زمان حیات وی وجود ندارد. او پایه‌گذار مکتب «دائوئیزم» بوده که سه گنجینه برای سعادت بشر را معرفی می‌کند. این سه گنجینه عبارت‌اند از:

گنجینۀ اول: شفقت
۱۹. تقدس و خرد را فراموش کنید
و مردم هزار بار شادتر می‌شوند.
عدل و اخلاقیات را فراموش کنید
و مردم تنها آنچه را درست است انجام می‌دهند.

گنجینۀ دوم: اعتدال
۵۹. نشانۀ انسان میانه‌رو
رهایی از ایده‌های شخصی است؛
شکیبا چون آسمان،
همه‌گیر چون تابش خورشید،
استوار چون کوه،
انعطاف‌پذیر چون درختی در باد؛
هدفی در نظر ندارد و همه‌چیز را به‌کار می‌گیرد.

گنجینۀ سوم: فروتنی
۳۸. فرزانه تلاش نمی‌کند قدرتمند شود؛
بنابراین قدرتمند حقیقی است.
انسان عادی در تلاش برای رسیدن به‌قدرت است؛
بنابراین هرگز قدرت کافی به‌دست نمی‌آورد.
فرزانه هیچ نمی‌کند،
بااین‌وجود چیزی را ناتمام باقی نمی‌گذارد.
انسان عادی همیشه مشغول کارهای مختلف است،
بااین‌وجود کارهای ناتمام زیادی دارد.

تائو ته چینگ (دائو دِ جینگ)

این کتاب در ۸۱ دفتر یا نوشته‌های کوتاه در دو بخش نوشته‌شده است. بخش اول آن تائو چینگ (از فصل ۱ تا ۳۷) به عالم مافوق و بخش دوم آن ته چینگ (از فصل ۳۸ تا ۸۱) به سلسله‌مراتب وجود می‌پردازد.¹ کلیات نوشته‌ها بر اساس متافیزیک محض است و بی‌آنکه ریشه‌ای در دین و مذهب داشته باشد دربارۀ اصل زندگی، سیاست و حتی اقتصاد توضیح می‌دهد.

در برگردان (نسخۀ فرشید قهرمانی) این کتاب دو واژۀ تائو و فرزانه تکرار می‌شوند. تائو به معنی راه و مسیر استفاده می‌شود و از فرزانه به‌عنوان راه جو و آن‌کسی که دنبال مسیر برای سعادت است، نام‌برده می‌شود.

خواندنش سریع است ولی درک آن ممکن نیست.

۲۱. فرزانه همواره ذهنش را با تائو هماهنگ و یگانه می‌سازد؛
این چیزی است که به او نور می‌بخشد.
تائو غیرقابل درک است.
او چگونه می‌تواند ذهنش را با آن هماهنگ و یگانه سازد؟
با نچسبیدن به هیچ ایده‌ای.
تائو تاریک و بی‌پایان است.
چگونه می‌توان از آن نور گرفت؟
با اجازه دادن به آن تا وارد وجودتان شود.
ازآنجاکه تائو قبل از زمان و فضا وجود داشت،
ماورای هستی و نیستی است.
چگونه این نکته را درک می‌کنم؟
به درون خود می‌نگرم و آن را می‌بینم.

خواندن این کتاب را به همه توصیه می‌کنم. دریافت و درک من از هر بار خواندن این کتاب متفاوت است و به نسبت رشد آگاهی‌ام، توانایی برداشتم از تائو متفاوت است. برای همین بسیاری از اوقات یکی از جمله‌های آن را به‌صورت تصادفی (مانند فال گرفتن) انتخاب می‌کنم و برای روزم به آن توجه می‌کنم.

سخت است که جملۀ منتخبی از این کتاب انتخاب کرد، ولی این‌یکی بسیاری متناسب حال‌وروز بسیاری از ما در این روزهای بشر است. اضافه کردن از هر نوعی. وسایل، دانش یا ترس.

۴۸. در جستجوی دانش
هرروز چیزی به شما اضافه می‌شود.
در تجربۀ تائو،
هرروز چیزی از شما کم می‌شود
و کمتر و کمتر احتیاج پیدا می‌کنید تا کارها را بازور به انجام برسانید
و درنهایت به بی‌عملی می‌رسید.
هنگامی‌که هیچ نمی‌کنید،
چیزی ناتمام باقی نمی‌ماند.
با اجازه دادن به رخدادها؛ همان‌گونه که رخ می‌دهند
و دخالت نکردن در جریان روی دادنشان،
فرزانگی پدیدار می‌شود.

کتاب تائو ته چینگ در فارسی توسط چند مترجم برگردان‌شده که این نوشته برگرفته از برگردان فرشید قهرمانی است. برگردان او ظرافت و سادگی نسخۀ انگلیسی را نگرفته و بسیار دل‌نشین است. این کتاب هم در نسخۀ فیزیکی و دیجیتال (ارزان‌تر از نرخ پشت جلد) قابل تهیه است.

برای علاقه‌مندان مطالعۀ آن به انگلیسی، نشر دیجیتال فیدبوکس، نسخۀ رایگانی از این کتاب با برگردان جیمز لِگ را در اختیار علاقه‌مندان برای دانلود گذاشته است.

ابهام‌زدایی

مانند بسیاری از مطالب قدیمی، شک و شبهه‌هایی هم درمورد نویسندۀ اصلی این کتاب وجود دارد. لائوتزو در قرن ششم قبل از میلاد می‌زیسته، درصورتی‌که قدیمی‌ترین نسخۀ یافت شده از دائو ته چینگ مربوط به قرن چهارم قبل از میلاد است. ازاین‌رو عده‌ای می‌گویند که شخصی با این نام وجود نداشته و این کتاب منتصب به اوست. این را به این دلیل گفتم که شاید برای عده‌ای مهم باشد.

انتخاب با خودتان است. تنها به آنچه که گفته‌شده توجه کنید یا اینکه به گفته‌ها اطمینان کنید چون صرفاً فرد به‌خصوصی بیانشان کرده است.

موسیقی پیشنهادی: PC Davidoff – Balance (Soundscapes for Qigong, Yoga & Meditation)