هنر خودشنوایی
- این نوشته در تاریخ ۲۷ آذر، ۱۳۹۶ به‌روز شده است.
دوست دارم گوش کنم. عمیق شنیدن دلیل یادگیری بسیاری در من شد. اغلب مردم گوش نمی‌کنند.
– ارنست همینگوی
ما به عنوان موجود اجتماعی، نیاز به روابط اجتماعی داریم. سوای شخصیت‌های درون‌گرا و برون‌گرا که نیازها و رفتارهای اجتماعی‌شان متفاوت است، هرکدام از ما همواره با گروه‌هایی در اجتماع در رابطه هستیم. بخشی از آنها انتخابی و بخش دیگر اجباری.
گفتگو از راه‌های پایه برای برقراری ارتباط است. ولی معمولاً هنگامی که کلمۀ گفتگو را می‌شنویم، بیشتر به‌فکر صحبت کردن هستیم تا گوش کردن.
ریشۀ کلمۀ گفتگو
اگر کمی ریشه‌ای به کلمه دقت‌کنیم، متوجه خواهیم شد که این واژه از دو قسمت «گفت» و «گوی» تشکیل‌شده که در آن بسیار دقیق به اهمیت شنیدن (گفت) توجه شده و آن را در ابتدای کلمه قرار داده‌اند و سپس سخن (گوی) گفتن را. یعنی اول بشنو سپس بگو.
مانند نمونه‌های دیگر که انتخاب واژه و ضرب‌المثل در قدیم بسیار ریشه‌ای و بادقت انتخاب‌شده، این واژه نیز بیانگر اهمیت گفتگو یا بهتر است بگوییم «شنیدن» تأکید داشته‌اند.
ضرب‌المثل دیگری که کَم سخن‌گفتن را پیشنهاد می‌دهد: کم گوی و گزیده گوی چون دُر
شنیدن عمیق چیست؟
اغلب‌مان درطول گفتگو حدود ۷۰درصد صحبت می‌کنیم، و کم‌تر از ۲۵درصد می‌شنویم. در این بین ممکن است چند درصدی هم سکوت یا اختلال در صحبت ایجاد شود. پس متوجه می‌شویم که اگر ما فردی باشیم که صحبت می‌کنیم، احتمالاً فرد مقابل‌مان فرصت کافی برای بیان نظرات و گفته‌هایش پیدا نمی‌کند.
در مقابل افرادی هستند که شنیدار ۷۰درصد صحبت دیگرانند و معتقدند که شنوندۀ خوبی هستند چون قادرند برای مدت طولانی حرف‌های دیگران را گوش کنند. این در شرایطی‌است که حداقلی از حرف‌های سخنگو را به‌یاد دارند. حتی پس از گذشت زمان کمی!
در شنیدن عمیق:
- فرد نه‌تنها با گوش می‌شنود بلکه با دل حس می‌کند.
- نه‌تنها سخن را متوجه می‌شود بلکه سعی می‌کند آن را درک‌کرده و خود را در جایگاه سخنگو قراردهد.
- نه‌تنها قضاوت نمی‌کند، بلکه فضای امنی برای سخن‌گفتن فرد نیز فراهم می‌کند.
تنها در این شرایط است که شما احساس می‌کنید که «شنیده» شده‌اید و نیاز سخن‌گفتن‌تان برآورد شده‌است. البته که شنیدن عمیق کار ساده‌ای نیست و نیازمند انرژی زیادی است. این نوع شنیدن به هوش یا استعدادهای ذاتی ربط مستقیمی نداشته و نیازمند تمرین و تمرکز است.
تمرین گفتگو
همانطور که پیش‌تر نیز اشاره‌کردم، شنیدن اساس گفتگو و نیازمند تمرین است. من و کامیار نیز پس از چندسال یادگیری و تجربه درمورد اصول و روش‌های گفتگو، پیشنهادهایی در غالب روش و تمرین برای گفتگو داریم. اینگونه روش‌ها در غالب کارگاه آموزشی-تمرینی تحت عنوان «هنر گفتگوی سازنده» برای علاقه‌مندان ارائه می‌شود.
این کارگاه برای چه کسی مناسب است:
- کسی که شریک زندگی یا کاریشان از نشنیدن آنها گلایه می‌کنند.
- کسی که خود سعی در بهبود شنیدن (درک) سخنان سخنگو هستند.
- کسی که علاقه به ارائه کیفیت شنیدن خود برای دیگران هستند.
- کسی که بیشتر زمان گفتگو در حال شنیدن هستند ولی کماکان منظور سخنگو را متوجه نمی‌شوند.
- کسی که مایل به یادگیری سطوح مختلف گوش‌کردن هستند.
در این کارگاه چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
- آشناشدن با تئوری‌های سطوح مختلف گوش‌کردن.
- عواملی که باعث خلل در گوش‌کردن و کیفیت شنیدن می‌شود.
- روش‌هایی که کیفیت گوش‌کردن را افزایش می‌دهد و درنهایت امکان گفتگوی سالم را فراهم می‌کند.
- مطرح‌کردن پرسش‌های مشخص در هر جلسه و گفتگو پیرامون آن.
- ارائه تمرین‌های شنیداری برای طول هفته.
کارگاه «خودشنوایی» از یک‌شنبه آینده به تاریخ ۳۰شهریور۱۳۹۳ آغاز و برای شش جلسه در روزهای یک‌شنبه و پنجشنبه برگزار خواهدشد.
