دیروز دوستی رو ملاقات کردم که کمی آشفته بود. بخشی از آشتفتگه‌اش شخصی و بخش دیگر آن مربوط به روابط اجتماعی‌اش بود. البته نه آن دسته که خود انتخاب کرده، بلکه آن دسته که نیاز به تعامل دارد.
نمی‌خواهم وارد جزئیات شوم، ولی توضیح کوتاه اینکه دوستم معتقد است، صاحب‌خانه بی‌دلیل درخواست افزایش بیش از حد اجارهٔ رهن دارد. من تخصصی در قیمت مسکن ندارم و قطعاً فرد مناسبی برای نظردادن نیستم. ولی نکتهٔ دیگری که توجه مرا جلب کرد، رابطه یک‌ساله دوستم با صاحب‌خانه‌شان بود. صاحب‌خانه در یکی از شهرستان‌های ایران ساکن و واحدی در تهران برای اجاره دارد. زمانی که این واحد را اجاره می‌دهد، انبار این واحد را به درخواست صاحب‌خانه به ایشان امانت می‌دهند و بدون دریافت اجاره‌بهایی، هر دو کلید را تقدیم ایشان می‌کنند. همچنین صاحب‌خانه در مواقع دیگری که گه‌گاه کاری در تهران دارد، سرزده چند ساعتی را در دفتر دوستم سر می‌کند و خیلی احساس راحتی با آنها می‌کند، تاحدی که یک‌بار از ایشان پولی نیز برای خرید دریافت کرده.
تا اینجا مقدمی‌ای بود که ممکن است برای خیلی‌ها تازگی نداشته باشد و شاید هرکدام چندتایی از این موارد را تجربه یا شنیده باشیم که اغلب هم دهان‌به‌دهان موضوع بسط پیدا می‌کند و حالا بیا و جمعش کن!
اولین پرسشی که برای من مطرح شد این است که چرا در این مورد، صاحب‌خانه نگاهی به رابطه یک‌ساله‌اش با مستأجرش نداشته. خیلی راحت محبت‌های دونفر را نادیده و سعی در رفع نیازش به‌صورت غیرمنطقی کرده. من خیلی تلاش می‌کنم تا نگاه قضاوت‌گونه به این مورد نداشته باشم، و احتمالا هم خیلی موفق نخواهم‌بود، چون اول صحبت‌های صاحب‌خانه را نشندیم و سپس خود را خودبه‌خود در جایگاه دوستم قراردادم. ولی سعی می‌کنم که به این مورد به‌صورت کلی نگاه کنم و به‌عنوان یک مدل از شهروند مسئول و غیرمسئول نوشته‌ام را ادامه‌دهم. همچنین در این داستان قضاوتی برای اینکه چه کسی مسئول و دیگری غیرمسئول است، انجام نمی‌دهم.
شهروند مسئول کیست؟
من همواره معتقدم که جهان ما بیش از هر چیز نیازمند شهروند مسئول است. شهروندانی که:
- در قبال رفتار، عملکرد و تصمیم خود در گذشته، حال و آینده مسئول باشند.
- نیاز شخصی خود را به نیاز جمع ترجیح ندهند. یا حداقل در تمام مواقع!
- خود را جدای از مشکل نبیند و همواره در بهبود آن تلاش کنند.
- برای هر تغییری از خود شروع کنند.
- هیچ‌وقت و هیچ‌جا نگویند «اگر من نکنم دیگری می‌کند».
تفاوت بین شهروند مسئول و غیرمسئول چیست؟
- مسئول: نگاه‌درونی به مسائل دارد و از هرفرصتی برای یادگیری استفاده می‌کند.
- غیرمسئول: خود را جدای از مشکل می‌بیند و همیشه سعی در مقصریابی است.
- مسئول: بخشش و گذشت دارد.
- غیرمسئول: کینه‌ورزی و انتقام می‌جوید.
- مسئول: طبعات و اثر رفتار و کردار خود را در آینده می‌سنجد.
- غیرمسئول: درلحظه واکنش نشان می‌دهد و بر اثرات رفتارش آگاه نیست.
به‌نظر شما شهروند مسئول چه ویژگی‌هایی دارد؟
